به نقل از «ساعت24»

زگیل تناسلی؛ علائم و روش های درمان اش

تاریخ انتشار: ۲۷ تیر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۰۷۵۵۴۱

یکی از همین ویروس ها زگیل تناسلی یا Papillomavirus Human است که به اختصار HPV نامیده می شود. ویروسی که صد نوع آن شناخته شده و دارای دو نوع بدخیم و خوش خیم است. این بیماری در عین این که در نظر عموم یک بیماری هولناک به شمار می رود اما راه های پیشگیری قابل دسترس و البته روش های درمانی موثر هم دارد. برای بررسی این بیماری به سراغ رویا امدادی، متخصص زنان رفتیم تا در مورد دلایل ایجاد، پیشگیری و درمان آن بپرسیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

زگیل تناسلی چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟

- عامل ایجاد کننده زگیل تناسلی یک ویروس است که با تماس پوست با پوست منتقل می شود. شایع ترین روش انتقال آن هم از طریق تماس جنسی و پوست با پوست است. حتی لازم نیست، نزدیکی کامل صورت گرفته باشد تا ویروس منتقل شود. تماس سطحی نیز می تواند انتقال را ایجاد کند. البته زیر ناخن ها، وسایل مشترکی همچون حوله، لبه ها و صندلی های مشترک استخرها که مرطوب هستند و می توانند ویروس را در خود نگه دارند، از دیگر روش های غیر مستقیم انتقال ویروس هستند. اپیلاسیون هم یکی از روش های متداول انتقال در ایران است.

روش تشخیص بیماری چگونه است؟

- تقریبا بیش از صد نوع مختلف این ویروس وجود دارد که بیشتر آنها خوش خیم ها هستند و ایجاد زگیل تناسلی می کنند. زگیل تناسلی دردسر آفرین است و می تواند تکرار شود. درمان آن گاهی اوقات سخت است و اگر سیستم ایمنی مختل شود، تعداد آن افزایش پیدا می کند. اما مشکل اصلی ما فرم های بدخیم هستند که با سرطان دهانه رحم ارتباط دارند. مثلا ممکن است ما هنگام مراجعه بیمار، شاهد زگیل تناسلی نباشیم و با تست پاپ اسمیری که می گیریم و از طریق جستجو برای یافتن ویروس، فرم های بدخیم را تشخیص دهیم چون آنها علامتی ندارند و چنانچه رها شوند ممکن است طی چند سال آینده ایجاد سرطان دهانه رحم کنند.

این بیماری بیشتر در زنان است یا مردان؟

- در مردان هم باعث ایجاد سرطان سر آلت تناسلی می شود. واکسنی هم که زده می شود برای جلوگیری از سرطان دهانه رحم برای خانم ها و سر آلت تناسلی برای آقایان است.

واکسن در چه مرحله ای باید تزریق شود؟ آیا بعد از ابتلای فرد به بیماری هم موثر است؟

- روش درست این است که واکسن پیش از اولین تماس جنسی زده شود. مثلا در استرالیا و اروپا، سن تزریق این واکسن بین 9 تا 11 سالگی است. ما در ایران واکسن گارداسیل را داریم که علیه دو فرم اصلی بدخیم یعنی 16 و 18 و فرم های اصلی خوش خیم که عامل ویروس های زگیل های تناسلی یعنی 6 و 11 تزریق می شود. شروع واکسیناسیون از 9 تا 11 سالگی است. تا 26 سالگی مطلوب ترین زمان برای واکسن است و از آنجا که نتیجه خوبی دارد، توصیه می شود این واکسن زده شود. البته قبلا می گفتند برای پسرها این واکسن زده نشود، اما الان اتفاق نظر وجود دارد که پسرها و دخترها واکسینه شوند.

مطلوب ترین سن تا 26 سالگی است اما اگر تا پیش از 15 سالگی این واکسن را بزنید به جای سه دوره واکسیناسیون، دو مرحله کافی است چون سیستم ایمنی در آن دوره قوی است. طبق برخی مقالات، تاثیر واکسن تا 46 سالگی هم دیده شده است. حتی اگر کسی مبتلا به زگیل تناسلی شده باشد، توصیه می کنیم که واکسن را بزند. زگیل تناسلی معمولا جزء خوش خیم هاست.

بنابراین برای ما نگرانی ایجاد نمی کند. فقط مریض باید درمان های خاص خودش را انجام دهد. از طرف دیگر، زگیل می تواند پوشش انواع بدخیم هم باشد. با این حال حتی اگر کسی مبتلا به نوع 16 که از موارد بدخیم است، باشد، باز هم می گوییم واکسن را بزند چون این ویروس ها قرابت خانوادگی دارند و روی سیستم ایمنی تاثیر می گذارند و در برخی مطالعات مشخص شده است در بیرون راندن ویروس موثر بوده اند.

بنابراین زدن واکسن به صورت کلی پیشنهاد می شود. واکسیناسیون سه مرحله ای شامل 0 و 2 و 6 است. یعنی وقتی واکسن را زدید، بعد از دو ماه باید واکسن دوم را بزنید و شش ماه بعد از اولین واکسن، سومین مرحله انجام می شود. بد نیست بدانید واکسن آن، جزو واکسن های گران است و حدود 300 هزار تومان هزینه هر دوره آن می شود. بعد از این سه دوره ایمنی کامل صورت می گیرد. دوره آن ده ساله و جزو واکسن هایی است که عوارضی همراه آن دیده نشده است. سوزن آن نیز ظریف است و به بازو زده می شود.

واکسن به راحتی قابل دسترس است یا حتما باید با تجویز پزشک انجام شود؟

- قابل دسترس است اما اگر کسی بخواهد آن را تزریق کند به نسخه پزشک نیاز دارد. منتهی باید به این نکته توجه کنید که باید «زنجیره سرد» آن حفظ شود. متاسفانه داروخانه هایی در سطح شهر هستند که وقتی واکسن را به مریض می دهند، توجه نمی کنند که واکسن باید حتما در یک ظرف مخصوص همراه با یخ های خشک و شرایط یخچالی قرار داشته باشد تا آسیب نبیند.

علایم بیماری چیست؟

- ممکن است فرم های بدخیم هیچ علامتی نداشته باشند. مثلا وقتی فرد به پزشک مراجعه می کند ما به عنوان یک قانون کلی، آزمایش پاپ اسمیری را که برای تست سرطان دهانه رحم است به افراد بالای 21 سال توصیه می کنیم و کاری نداریم سن اولین مقاربت چه زمانی بوده است اما تعیین نوع آن، نیاز نیست. بعد از 30 سالگی می گوییم علاوه بر سرطان دهانه رحم، ویروس را هم چک کنند.

یعنی تست HPV یا Papillomavirus Human. اگر در 30 سالگی ویروس وجود نداشت و پاپ اسمیر هم منفی بود می گوییم پنج سال یک بار مراجعه کنند. افرادی هم هستند که وقتی مبتلا به زگیل تناسلی شده اند، مراجعه می کنند. بیشتر این افراد کسانی هستند که با انواع خوش خیم آن درگیر هستند.

همانطور که گفتم شایع ترین انواع خوش خیم 6 و 11 است که واکسن هم دارد. باید به این نکته توجه کرد، هر خراش یا آسیبی که در ناحیه تناسلی ایجاد شود می تواند تعداد زگیل ها را بیشتر کند. بنابراین مهم ترین توصیه این است که از تیغ و هر وسیله دیگری برای از بین بردن موها استفاده نکنند چون می تواند ایجاد خراش کند و ویروس زنده روی خراش ها بنشیند.

رابطه جنسی هم می تواند باعث ایجاد خراش در ناحیه آلت تناسلی و انتشار ویروس شود. حتی کسانی که نزدیکی هایی از مقعد یا یبوست های مزمن دارند، احتمال وجود ویروس در اطراف مقعدشان هست. مریض هایی داشته ام که با سوزش ادراری به من مراجعه کرده اند و بعد از معاینه متوجه شدم ویروس کنار مجرای ادرارشان پر شده است. یکی از آنها مدت ها به متخصص اورولوژی (پزشک مجاری ادراری) مراجعه کرده بود. داخل مجرای ادراری و مثانه اش بررسی شده بود و دلیل بیماری او تشخیص داده نشده بود چون مشکل اصلی او وجود زگیل تناسلی در اطراف مجرای ادراری بود.

روش های درمان این بیماری چیست؟

- برای پیشگیری از واکسن استفاده می شود. همچنین توصیه دیگر ما برای پیشگیری استفاده از کاندوم است. البته کاندوم درصد انتقال را صفر نمی کند چون تماس پوست با پوست همچنان وجود دارد و کاندوم فقط روی آلت تناسلی را می پوشاند. بنابراین قسمت های دیگر با هم در تماس هستند و حتما لازم نیست نزدیکی کامل باشد.

همان تماس پوست با پوست می تواند زگیل را منتقل کند یا اگر فرد با زگیل تماس داشته باشد و ویروس در زیر ناخن هایش تجمع پیدا کرده باشد و قصد شستشوی کودکی را داشته باشد، ویروس منتقل می شود. با این حال توصیه ما استفاده از کاندوم، شستشوی دست ها و استفاده از لوازم بهداشتی شخصی است. استفاده از وسایل مشترک و نشستن روی لبه های استخر که مرطوب هستند و حتی اپیلاسیون هم می تواند احتمال انتقال ویروس را افزایش دهد.

یکی از راه های درمان «تری کلرواستیکاسید» (TCA) است که یک اسید موضعی با غلظت 90 درصد است و باعث ریزش زگیل ها می شود. این روش یکی از ارزان ترین و راحت ترین درمان هاست. در این روش، اسید را با گوش پاک کن روی زگیل ها می زنند و بعد از دو ساعت محل زگیل شستشو داده می شود. پس از آن هم محل زگیل را با زینک اکساید می پوشانند.

معمولا هفته ای یک بار این کار صورت می گیرد اما مواردی که زگیل بزرگ است، به چند بار تکرار نیاز است. درمان دیگر کرم «سیم ایمی کوئیمود» یا «آلدرا» (Imiquimod یا Aldara) است که یک شب در میان، آخر شب استفاده و بعد از شش ساعت شستشو می شود. روش دیگر شامل لیزر و «کرایوتراپی» یا منجمد و تخریب کردن ویروس است. البته سرکه سفید هم تا حدودی می تواند در از بین بردن ویروس های کوچک موثر باشد.

گفته می شود لیزر کردن می تواند یکی از بهترین روش های درمان باشد...

- نه. در هیچ کتابی نوشته نشده است که کدام روش بر دیگری برتری دارد. در پزشکی اولین قدم همانی است که ساده تر و کم هزینه تر باشد. در این مورد هم اولین قدم استفاده از ترکلرواستیکاسید است.

این بیماری چقدر در ایران شیوع دارد؟

- متاسفانه ما آمار چندانی نداریم اما آنچه که امروز در دنیا هم در مورد بیماری های مقاربتی وجود دارد این است که شاید تا 20 سال قبل بیشتر این بیماری ها توسط باکتری ها منتقل می شد مثل سفلیس و سوزاک اما الان بیماری هایی که به وسیله ویروس ها انتقال پیدا می کنند، حرف اصلی را می زنند که در سردسته آنها هم HPV یا ویروس های تناسلی قرار دارند.

تعبیری وجود دارد که زگیل تناسلی از ایدز خطرناک تر است؛ چقدر این موضوع درست است؟

- برای جلوگیری از انتقال HIV استفاده از کاندوم ضمن مقاربت کفایت می کند اما در مورد HPV اصلا این طور نیست و تماس پوست با پوست حتی با وجود استفاده از کاندوم می تواند انتقال را صورت بدهد. علاوه بر این روش های غیرمستقیم مانند زیر ناخن و ... نیز ویروس را منتقل می کند. موضوع بعدی این که ویروس HIV ضعیف است اما HPV بسیار قوی است و می تواند ساعت ها باقی بماند. مثلا اگر روی ویروس HIV وایتکس بریزید بعد از 20 دقیقه از بین می رود، در صورتی که ویروس HPV می تواند حدود 36 ساعت بماند. پس مقاومت ویروس HPV هم بالاتر و هم روش های انتقال آن ساده تر است.

چقدر احتمال عود کردن بیماری بعد از درمان وجود دارد؟

- در فرم های خوش خیم احتمال برگشت هست چون می تواند در بدن باقی بماند و برگردد. از میان صد نوعی که در مورد زگیل تناسلی وجود دارد حدود 15 تا 20 نوع آن پرخطر هستند. اگر فردی مبتلا به فرم های بدخیم شود، انتظار داریم بعد از دو سال ویروس ها از بدنش پاک شوند. در صورتی که سیستم ایمنی قوی باشد معمولا 80 درصد احتمال از بین رفتن ویروس وجود دارد. با این حال 20 درصد احتمال دارد که ویروس در بدن بماند. اگر سیستم ایمنی فرد تقویت شود، احتمال از بین رفتن ویروس ها زیاد است، هر چند 20 درصد هم احتمال باقی ماندن ویروس هست.

آیا لزومی به تشخیص نوع ویروس از طریق روش PCR هست؟

- اگر از 30 سالگی آزمایش پاپ اسمیر و HPV بدهیم و جواب آن منفی باشد دیگر نیاز نیست که نوع ویروس را تعیین کنیم. اگر فرد مبتلا به زگیل تناسلی، زیر 30 سال باشد اصلا لازم نیست نوع آن را تعیین کنیم منتهی باید تاکید کنم افراد از سیگار و قلیان پرهیز کنند. سیگار و قلیان ارتباط مستقیمی با باقی ماندن زگیل تناسلی، فرم های بدخیم دارد چون سیستم ایمنی را ضعیف می کند.

بنابراین توصیه عمده ما به مراجعین این است که در تماس با دود مثل سیگار و قلیان نباشند. در بسیاری از مواقع وقتی بیمار به درمان جواب نمی دهد، بعد از بررسی متوجه می شویم در تماس مستقیم یا غیرمستقیم با دود هستند. همچنین به افراد توصیه می کنیم از قرص های جلوگیری از بارداری استفاده نکنند. رژیم غذایی شان هم سرشار از پروتئین باشد به خصوص تخم مرغ به دلیل پروتئین بالا، بسیار مفید و در بیرون راندن ویروس، کمک کننده است.

کسانی که به این بیماری مبتلا می شوند می توانند ازدواج کنند یا مانعی برای بچه دار شدن شان هست؟

- مشکلی در این رابطه نیست. خطر، بیشتر برای خود افراد است چون در فرم های بدخیم باید خطر سرطان دهانه رحم را پیگیری کنند. توصیه ما به افرادی هم که مبتلا به زگیل تناسلی در این ناحیه هستند این است که زایمان طبیعی انجام ندهند. البته منافاتی هم ندارد که زایمان طبیعی داشته باشند. تنها این احتمال وجود دارد در صورت زایمان طبیعی، ویروس به مجاری تنفسی نوزاد منتقل شود و از آنجا که توانایی تکثیر دارد، پیشنهاد ما این است به صورت طبیعی زایمان نکنند اما باز هم تاکید می کنم منع استعمال مطلقی نیست هر چند که ریسک انتقال ویروس در مجاری تنفسی بالا می رود.

چقدر احتمال انتقال بیماری به جنین در دوران بارداری وجود دارد؟

- از این طریق ویروس منتقل نمی شود چون مانند HIV نیست که ویروس از طریق انتقال خونی منتقل شود.

ممکن است ضایعاتی شبیه زگیل تناسلی دیده شود اما آنها زگیل تناسلی نباشند؟

- بله. ضایعات شبیه زگیل تناسلی در آن نواحی وجود دارد که به صورت مادرزادی هستند اما با زگیل تناسلی فرق دارند.

در صحبت های تان به موثر بودن استفاده از سرکه اشاره کردید. روش های دیگری در زمینه درمان خانگی داریم؟

- توصیه ما این است که افراد مبتلا از اصلاح و ایجاد خراش پرهیز کنند. سرکه ها می توانند در از بین بردن زگیل های کوچک موثر باشند. رژیم های پر پروتئین هم بسیار مفید هستند.

منبع: ساعت24

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.saat24.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ساعت24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۰۷۵۵۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چیز‌هایی که فکر نمی‌کنید به کبدتان آسیب می‌زنند

آفتاب‌‌نیوز :

کبد اندامی بزرگ و مهم است که اگر مراقبش نباشید مستعد آسیب است. کبد بعد از پوست، بزرگ‌ترین اندام بدن است که در بالاتنه‌تان و در سمت راست قفسه سینه‌تان قرار دارد. کبد علاوه بر اینکه مسئول جداکردن مواد مغذی از غذا‌هایی است که از سیستم گوارشتان عبور می‌کنند است، صفرا نیز ترشح می‌کند که به بدن در هضم غذا و دفع سموم کمک می‌کند.

بیماری کبد شامل تعدادی از عوارضی می‌شود که به کبد آسیب می‌زنند. به‌مرورزمان، این آسیب می‌تواند کبد را زخم کند که به آن سیروز می‌گویند. وقتی بافت اسکار جایگزین بافت سالم می‌شود، جلوی عملکرد نرمال کبد را می‌گیرد و این در نهایت می‌تواند موجب نارسایی کبد یا سرطان کبد شود.

ازاین‌رو مهم است که مراقب سلامت کبد خود باشید تا آسیب نبیند و این مراقبت شامل آگاه بودن از راه‌های گوناگونی می‌شود که ممکن است تصادفاً به این اندام حساس آسیب بزنند.

در معرض سموم قرارگرفتن

یکی از نقش‌های اصلی کبد در بدن، دفع سموم است. کبد از طریق چیز‌هایی به نام کانال‌های سینوزوئید کبد، سموم را دفع می‌کند. این کانال‌ها از سلول‌های ایمنی به نام سلول‌های کوپفر برای فیلترکردن سموم از طریق کبد استفاده می‌کنند. سلول‌های کوپفر این سموم را احاطه و آن‌ها را تجزیه کرده و سپس آن‌ها را از بدن خارج می‌کنند. اگر این سموم از بدن خارج نشوند می‌توانند در داخل سلول‌های چربی ذخیره شوند که البته برای کبد مضر است.

کبد معمولاً می‌تواند سموم را به‌خوبی پردازش کند، اما سم خیلی زیاد باعث آسیب کبد می‌شود؛ بنابراین شما باید مقدار سمومی را که وارد بدنتان می‌کنید محدود نمایید تا مطمئن شوید فشار زیاد به کبدتان وارد نمی‌کنید. شستن میوه‌ها و سبزی‌ها پیش از خوردن می‌تواند کمک کند تا سم کمتری وارد بدنتان شود. یک سری از محصولات شوینده خانگی هم می‌توانند خطرناک باشند و لازم است پیش از مصرف، برچسب روی آن‌ها را به‌دقت بخوانید تا از آن‌ها درست استفاده کنید.

مکمل‌های مضر

نظارت بر صنایع تولیدکنندهٔ مکمل‌های غذایی آن‌طور که فکر می‌کنید دقیق نیست. به همین دلیل شما باید در انتخاب مکمل‌ها دقیق باشید؛ اما به‌هرحال هیچ تضمینی وجود ندارد که بی‌ضرر باشند و به کبدتان آسیب نزنند. مکمل‌های غذایی که برچسب «طبیعی» دارند هم می‌توانند مضر باشند. بعضی از مکمل‌های گیاهی نیز به کبد آسیب می‌زنند، مانند عصاره چای سبز.

مصرف مواد مخدر

مصرف مواد مخدر به چند دلیل می‌تواند مضر باشد که یکی از آن‌ها این است که این مواد می‌توانند حاوی عناصری باشند که انتظارش را ندارید و این مواد به سلامتی‌تان آسیب می‌زنند از جمله آسیب به کبد. مثلا هروئین می‌تواند آسیب جدی به کبد وارد کند؛ چون کبد مجبور است این داروی سمی را از بدن پاک‌سازی کند.

کبد کارش را خوب انجام می‌دهد؛ اما استفاده از موادی مانند هروئین باعث می‌شوند کبد بی‌نهایت تحت‌فشار قرار بگیرد و این اتفاق به‌مرورزمان به کبد آسیب زده و آن را ضعیف می‌کند و کبد به‌سختی خواهد توانست دیگر سموم را کنترل کند. یک نمونهٔ دیگر نیز کوکائین است که بر آنزیم‌های کبد اثر می‌گذارد و باعث التهاب در کبد یا رابدومیولیز می‌شود که عارضه‌ای است که در آن، عضلات به‌سرعت تحلیل رفته و محتویات خود را به داخل جریان خون می‌ریزند. متامفتامین یا شیشه نیز با بالابردن دمای بدن و افزایش فشارخون باعث آسیب کبد می‌شود.

نادیده‌گرفتن علائم هشداردهنده کبد

اگر تردید دارید که کبدتان مشکلی دارد بهتر است فوراً به پزشک مراجعه کنید. مسئله اینجاست که مشکلات کبد ممکن است به‌سختی شناسایی شوند. خیلی از افراد علائم خاصی ندارند تا زمانی که مشکل کبدشان جدی شود. اما تشخیص به‌موقع مشکل کبد بهترین راه برای پیشگیری از آسیب جدی آن است.

یکی از شگفتی‌های کبد این است که می‌تواند خودش را ترمیم کند، حتی اگر از آسیب قبلی، بافت اسکار در کبدتان داشته باشید. به همین دلیل تشخیص به‌موقع مشکلات کبد می‌تواند نجاتتان بدهد. متأسفانه خیلی از افراد متوجه نمی‌شوند که کبدشان مشکلی دارد تا زمانی که این مشکل جدی و خطرناک می‌شود. در واقع بسیاری از عوارض کبدی هیچ علامت بارزی ندارند.

اگر زودتر جلوی مشکل کبد گرفته نشود و کبد آسیب زیادی ببیند، خطر نارسایی کبد یا سرطان کبد را به دنبال دارد که هر دو بی‌نهایت جدی‌اند. پزشک می‌تواند با آزمایش خون، تست‌های تصویری و یا در برخی موارد با بیوپسی کبد، تشخیص دهد که کبد آسیب دیده یا نه.

مصرف الکل

الکل می‌تواند آسیب زیادی به کبد وارد کند. مصرف زیاد الکل به‌مرورزمان موجب سیروز کبد خواهد شد. در میان تمام ارگان‌های بدن، کبد بیشترین آسیب را از الکل می‌بیند؛ چون الکل اساساً در کبد متابولیز می‌شود. مصرف الکل می‌تواند سبب عوارض کبدی مانند کبد چرب، سیروز و هپاتیت شود.

مصرف چربی‌های ناسالم

انواع چربی‌ها در غذا‌هایی که می‌خورید وجود دارد و برخی از آن‌ها سالم‌تر از بقیه‌اند. بیماری کبد چرب غیرالکلی زمانی رخ می‌دهد که چربی زیاد در کبد انباشته می‌شود. کبد به طور نرمال دارای مقداری چربی است؛ اما اگر بیشتر از ۵ تا ۱۰ درصد کبد از چربی باشد، مشکل‌ساز خواهد شد.

مطالعات نشان می‌دهند مصرف کالری زیاد منجر به بیماری کبد چرب می‌شود؛ اما غذایی که می‌خورید هم مهم است. چربی اشباع یکی از عوامل ایجاد بیماری کبد چرب است و خوردن مقدار کمتری از این نوع چربی که معمولاً در منابع حیوانی مانند کره و لبنیات و گوشت چرب و روغن نارگیل وجود دارد می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب کمک کند. محققان دریافته‌اند چربی غیراشباع که معمولاً در روغن‌های گیاهی، روغن ماهی و مغز‌ها وجود دارد در واقع محافظ کبد است.

مصرف زیاد قند

علاوه بر اینکه باید چربی‌های سالم مصرف کنید، مصرف قند کمتر و استفاده از منابع سالم‌تر کربوهیدرات‌ها نیز به پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی کمک می‌کند. شما باید از مصرف نوشیدنی‌های قندی مثل نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های ورزشی و آبمیوه‌های صنعتی و چای و قهوه شیرین پرهیز کنید.

عاقلانه است که از مصرف محصولاتی که شربت فروکتوز دارند نیز خودداری کنید. فروکتوز نوعی قند است که به طور طبیعی در میوه‌ها و عسل وجود دارد. در واقع شما باید به دنبال خوراکی‌هایی باشید که شاخص گلیسمی پایین دارند. بیشتر میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات کامل در این دسته قرار می‌گیرند. این نوع غذا‌ها در مقایسه با منابع ساده کربوهیدرات مثل نان سفید و برنج سفید و سیب‌زمینی، دارای اثر کمتری بر قند خون هستند.

ضمناً توصیه می‌شود به‌طورکلی، کمتر کربوهیدرات مصرف کنید؛ چون خوردن کربوهیدرات زیاد هم باعث می‌شود کبد آن‌ها را به‌صورت چربی ذخیره کند.

مصرف زیاد استامینوفن

وقتی تب یا بدن‌درد دارید احتمالاً سراغ دارو‌های مسکن می‌روید تا ناراحتی‌تان را تسکین بدهید. یکی از عناصر فعال در مسکن‌ها، استامینوفن است که درد را تسکین داده و تب را پایین می‌آورد. مصرف زیاد استامینوفن، استفاده نامناسب از آن یا ترکیب آن با دارو‌های اشتباهی می‌تواند به کبد آسیب بزند.

اگر از استامینوفن درست استفاده کنید نباید به کبدتان آسیبی برسد. اما پزشکان و کارشناسان هشدار می‌دهند که مصرف زیاد آن می‌تواند آسیب شدیدی به کبد وارد کند، تاحدی‌که ممکن است نیاز به پیوند کبد وجود داشته باشد. سعی کنید به‌یک‌باره بیشتر از یک استامینوفن یا هر دارویی که حاوی این ماده است مصرف نکنید. در واقع مجازید روزانه حداکثر ۴۰۰۰ میلی‌گرم استامینوفن مصرف کنید.

غذا و نوشیدنی آلوده

یکی از انواع ویروس هپاتیت، هپاتیت E است که بیشتر در میان مسافران معمول می‌باشد. اگر در ناحیه‌ای زندگی می‌کنید که آب آشامیدنی یا غذای تمیز و طبق استاندارد‌ها وجود ندارد، پس به‌احتمال بسیار زیاد در معرض ابتلا به ویروس هپاتیت E قرار دارید. متأسفانه این ویروس واکسنی ندارد و اگر به آن مبتلا شوید احتمالاً علامتی نخواهید داشت، اما ویروس هپاتیت E به‌مرورزمان به کبد آسیب می‌زند.

افرادی که در حال حاضر بیماری کبدی دارند در صورت آلوده‌شدن به ویروس هپاتیت E بیماری‌شان شدید خواهد شد. اما بیشتر افراد سالمی که به این ویروس مبتلا می‌شوند می‌توانند بهبود پیدا کنند. اگر هپاتیت E علامتی داشته باشد شامل تهوع، تب، کاهش اشتها، شکم‌درد و درد مفاصل خواهد بود. علائم ممکن است دو تا سه ماه طول بکشند. برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت E هیچ آب و غذایی را تا زمانی که از پاکیزه بودن آن مطمئن نشده‌اید مصرف نکنید. شیر و ماست را حتماً به‌صورت پاستوریزه مصرف کنید و غذای خام را از منبعی که اطمینانی به آن ندارید نخورید.

نداشتن وزن سالم

به‌طورکلی زندگی با یک سبک زندگی سالم می‌تواند جلوی آسیب کبد را بگیرد. وزن سالم بدن به پیشگیری از بیماری کبد کمک می‌کند و انتخاب‌های سالم در سبک زندگی مثل تغذیه سالم و درست و ورزش منظم نیز نقش مهمی در جلوگیری از مشکلات کبدی دارد. سبک زندگی سالم به افرادی که در حال حاضر بیماری کبد دارند نیز کمک می‌کند دچار عوارض جدی‌تر نشوند.

مطالعات نشان داده‌اند کاهش وزن برای افرادی که بیماری کبد چرب غیرالکلی دارند مفید است. البته نکته اصلی اینجاست که خیلی از افراد موفق می‌شوند وزن کم کرده و به وزن سالمی برسند؛ اما در حفظ و تداوم آن چندان موفق نیستند و وزن ازدست‌رفته را در مدت کوتاهی دوباره به دست می‌آورند.

به اندازه کافی ورزش‌نکردن

وقتی پای پیشگیری از بیماری‌های کبد در میان است، نقش ورزش منظم را نیز نمی‌توانید نادیده بگیرید. به‌طورکلی ورزش برای سلامتی خوب است و افراد بزرگسال باید تقریباً ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه در هفته فعالیت بدنی داشته باشند که می‌تواند شامل پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری یا درگیر فعالیت‌های هوازی شود. تمرینات قدرتی را نیز باید در کنار تمرینات هوازی انجام دهید و در هفته دو جلسه تمرینات بدنسازی و قدرتی داشته باشید و تمام گروه‌های عضلانی‌تان را درگیر کنید.

یافته‌ها نشان می‌دهند ورزش‌کردن باعث کاهش چربی کبد می‌شود و این کار از طریق مؤثرتر کردن انسولین در بدن صورت می‌گیرد که کمک می‌کند اسید‌های چرب در کبدتان متابولیز شوند و عملکرد میتوکندری‌ها در کبد بهتر شود. محققان می‌گویند افرادی که بیماری کبد چرب دارند با ورزش منظم حتی اگر وزن کم نکنند، باز هم شرایط سالم‌تری خواهند داشت و این نقش بسیار مهم ورزش را در پیشگیری و درمان بیماری کبد چرب نشان می‌دهد.

استفاده از وسایل مشترک آلوده به خون

انواعی از ویروس هپاتیت از طریق خون منتقل می‌شوند. توصیه می‌کنیم از وسایل مشترکی که آلوده به خون هستند هرگز استفاده نکنید. مثلاً مسواک یا ژیلت مشترک می‌تواند باعث انتقال هپاتیت شود. حتی وسایل پیرسینگ و مانیکور هم می‌توانند این ویروس را انتقال دهند.

هپاتیت C یکی از انواع هپاتیت است که اساساً از طریق استفاده از سوزن‌های مشترک منتقل می‌شوند. هپاتیت C هرچند که اغلب یک بیماری کوتاه‌مدت است؛ اما این بیماری در تقریباً نیمی از افراد مزمن می‌شود. این بیماری در صورت مزمن شدن می‌تواند باعث سیروز کبد و حتی سرطان کبد شود. هپاتیت C مشابه هپاتیت E هیچ واکسنی ندارد و بهترین راه پیشگیری از این عفونت، اجتناب از تماس با خون فرد آلوده است.

واکسینه نشدن

ویروس هپاتیت انواعی دارد که همهٔ آن‌ها به کبد آسیب می‌زنند. هر چند همهٔ انواع این ویروس واکسن ندارند؛ اما واکسن بیشتر آن‌ها موجود است. به‌هرحال توصیه می‌شود واکسن هپاتیت A و هپاتیت B را بزنید تا از ابتلا به این عفونت ایمن بمانید. هر دو واکسن اثرگذاری بالایی دارند و بی‌خطر هستند.

واکسن هپاتیت B بین ۹۵ تا ۱۰۰ درصد مؤثر است و جلوی آسیب کبد و سرطان کبد را که می‌تواند ناشی از عفونت باشد می‌گیرد. واکسن هپاتیت A نیز مؤثر است و تقریباً ۱۰۰ درصد افراد با این واکسن در عرض یک سال از دریافت اولین دوز، در برابر این ویروس ایمنی پیدا می‌کنند.

واکسن هپاتیت B برای بیشتر بچه‌ها توصیه می‌شود. کودک می‌تواند اولین دوز این واکسن را خیلی زود و ۲۴ ساعت بعد از تولد دریافت کند و دو دوز دیگر پیش از ۱۸ ماهگی توصیه می‌شود. اما نوجوانان و بزرگسالان درصورتی‌که طی کودکی واکسینه نشده‌اند می‌توانند این واکسن را در هر سنی بزنند.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان